نقد و بررسی فلسفه بدبینی شیخ معرّه

Authors

عبدالقاسم کریمی

abdolghasem karimi ferdowsi universit of mashhadدانشگاه فردوسی مشهد

abstract

ابوالعلاء معرّی دارای اسلوبی ابتکاری و منحصربه فرد در فلسفه بدبینانه، سبک زندگی پوچ گرایانه و اخلاق ریاضت طلبانه است. وی به جبر مطلق در عالم هستی معتقد بوده و انسان را موجودی ذاتاً بدسرشت، از نظر عقلی، متحیر و به لحاظ روحی، محبوس می دانسته است که زندگی توأم با بدبختی و رنج و آینده ای نامعلوم و تاریک در انتظار اوست. ابوالعلاء پیشنهاد می دهد که انسان در برابر جبر الهی تسلیم شود و با گسترش خودرنجی، منتظر مرگ طبیعی باشد. این رویکرد اگرچه جنبه منفی دنیاپرستی و لذت گرایی مادی را آشکار می کند، از منظر مکاتب فلسفیِ مثبت گرا و دین جامع گرای اسلام دارای نقدهای جدی است؛ زیرا بُعد کمال خواهی و آخرت گرایی را مغفول گذاشته، اختیار انسان را انکار می کند و نظام شر را غالب می شمارد. در نتیجه تکلیف پذیری، نظام کیفر و پاداش، ارسال رسل و انزال کتب لغو شده، حکمت و عدالت الهی محل تردید قرار می گیرد و هدفمندی آفرینش انکار می شود. در این مقاله به ریشه یابی مبانی فلسفی و اخلاقی بدبینی و شوم گرایی شیخ معرَه و راهکارهای رهایی از این نوع تفکر پرداخته می شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقد روانشناختی بدبینی ابوالعلاء معری

ابوالعلاء معری شاعر و اندیشمند نامدار عرب از بزرگان علم و ادب جهان به­شمار می­رود. او شخصیتی بسیار اثرگذار داشته و جنبه­های مختلف شخصیت وی، به­ویژه بدبینی­اش، شمار زیادی از متفکران در شرق و غرب را متأثر ساخته و افراد بسیاری از پس نگاه او به دنیا نگریسته و مشی بدبینانه­ی او را در زندگی پی­گرفته­اند. در این جستار به نقد روانشناختی شخصیت او پرداخته شده است و سعی شده که با به­کارگیری ملاک­ها و نظری...

full text

فلسفه به‌مثابه مشی زندگی نزد شیخ اشراق

فلسفه به مثابه مشی زندگی با الگوهای متفاوتی نزد معاصران مطرح است. تمرکز بر جنبه عملی فلسفه وجه مشترک این الگوهاست. برخی مولفه‌های فلسفه به منزله مشی زندگی در فلسفه شیخ اشراق به چشم می‌خورد. اولویت عقل عملی نسبت به عقل نظری، ابزارانگاری دانش بحثی نسبت به معارف ذوقی، فلسفه به مثابه تمرین مرگ و رسیدن به مرگ اختیاری، ارائه فرآیند درمان برای بیماری نفسانی، مولفه‌های اصلی فلسفه به مثابه روش زندگی نزد...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
اندیشه نوین دینی

جلد ۱۱، شماره ۴۲، صفحات ۱۳۹-۱۵۴

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023